Tsundoku (積読) kelimesi Japonca olup bir gün okurum düşüncesiyle alınan, ancak okunmayıp bir kenarda biriktirilen kitap yığını anlamına gelir. Japonca kelime bulmuşken kelimenin nasıl oluştuğuna da göz atmadan duramadım. Tsundoku kelimesi aslında, “biriktirmek, yığmak” terimi ve okumak anlamına gelen “doku” kelimesi birleştirilerek oluşmuştur.[1]
Bu kelime ile anlatılan durum, kitap okumanın zevkini tatmış, artık kitapsız bir hayat hayal edemeyen insanlarda sıklıkla gözlemlenen bir durumdur. Hatta insan sırf daha fazla kitap almamak için kitapçının önünden geçerken kendisiyle bir savaş verir de “Bir kitap daha alacağım, yine kenarda duracak.” düşüncesiyle içeri adımını atamaz. Tsundoku, bazıları tarafından bir hastalık, bazıları tarafından ise sanat olarak görülen bir durumdur.
Amerikalı yazar ve kitap koleksiyoncusu Alfred Edward Newton (1864–1940), This Book-Collecting Game (Bu Kitap Biriktirme Oyunu) isimli kitabının henüz ilk sayfalarında, “İnsanların kitaplar olmadan nasıl yaşadıklarını anlayamıyorum…”[2] şeklindeki ifadeleriyle şaşkınlığını belirtir. Bir başka yerde ise “Kitapları tanıyanlarla onlar hakkında konuşmaktan daha güzel ya da masum çok az şey vardır.”[3] diyerek hayatlarında kitap olan insanlarla beraber olmanın verdiği zevki ifade eder. Eh, kitaplara bu kadar âşık olan birisinin Tsundoku’yu bir hastalık olarak görmesinin de imkânı yok tabiî ki. Newton, zamanında Tsundoku ifadesini duymuş mudur bilinmez, ama tam da bu bağlamda şu sözleri aktarmış: “İnsanın okuyabileceğinden daha fazla kitap alması, ruhun sonsuzluk arzusundan başka bir şey değildir.”[4]
Kitap satın alıp kitap kulesi dizmeyi hastalık değil de insanın ilim öğrenmeye olan aşkını gösteren bir eylem olarak yorumlamak geliyor içimden. Bu tabiî ki kişinin araştırmadan, soruşturmadan eline geçen her kitabı satın alması anlamına gelmemeli. Özellikle ilim tahsilini kendisine düstur edinmiş fertler olarak, herhangi bir kitabı okumadan önce, ayaklarımızın yere sağlam basmasına yardımcı olacak iman ile alâkalı meseleleri ele alan kitaplara öncelik vermeliyiz. Ruhumuzu dinç tutacak kitapları okumayı sürekli devam ettirmeli ve bunların yanında kendimizi geliştirebileceğimize inandığımız kitapları okuyarak hem dengede kalıp hem de gerekli filtreleri uygulayarak okuma faaliyetimizden azamî verimi alabiliriz.
Doğru kitapları seçtiğimizde, o kitapların bizlere neler katabileceğini soracak olursanız, buna Descartes’in sözleriyle cevap verebiliriz. Descartes, “İyi kitaplar okumak, onları yazan geçmiş yüzyılların en kültürlü zihinleriyle sohbet etmek ya da daha doğrusu, bu zihinlerin bize sadece en iyi düşüncelerini açıkladıkları iyi yönetilmiş bir diyaloğa katılmak gibidir.”[5] şeklindeki ifadeleriyle kitap okuyarak insanın ulaşabileceği en önemli noktalardan birisine dikkat çeker. Kitaplarla bir olduğumuz vakit içerisindeki karakterlerle beraber yaşamaya başlıyor, onlarla beraber düşünmeye ve onların yaşadıklarını sanki oradaymış gibi hayal etmeye başlayabiliyoruz. Descartes’ın ifade ettiği gibi, bu sayede hem yazarın kendisiyle doğrudan iletişime geçiyor hem de kendi evrenindeki karakterleriyle bir araya gelerek farklı düşüncelerine ulaşma imkânına da sahip oluyoruz. Sadece roman ve hikâyeler değil, fikrî eserler de yazarlarının düşüncelerini dinleme fırsatı sunar bizlere.
Taha sûresinin 114. âyetinde, “De ki: Ey Rabbim! İlmimi artır.” buyurulmuştur. İlim sadece insanın kendisine değil aynı zamanda etrafına da fayda sağlar. İnsan, öğrendiklerini başkalarına aktararak öğrendiği ilmi en güzel şekliyle kullanır ve bu yolda kendisini geliştirir.
Kitaplar almak, onları biriktirmek, insanın şevkini artırabileceği gibi yanlış tercihler sebebiyle istenilmeyen sonuçlar da doğurabilir. Faydasız bilgilerle zihnimizi doldurmaktansa hem kendimizi geliştirebileceğimiz hem de çevremize yararlı olabileceğimiz bilgileri edinmek, kitapların bizlere vereceği büyük bir ödül olabilir. Efendimizin (sallallâhu aleyhi ve sellem) “Faydasız ilimden Allah’a sığınırım.”[6] duası ve doğru bilgiye ulaşmamız dileğiyle…
Resim: DALL·E
[1] www.weblio.jp/content/積ん読#cite_note-3
[2] Newton, A. Edward, This Book-Collecting Game, Boston: Little, Brown and Company, 1928, s.2, quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=genpub;idno=ABJ7567.0001.001
[3] Newton, A. Edward, This Book-Collecting Game, Boston: Little, Brown and Company, 1928, s.3, quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/text-idx?c=genpub;idno=ABJ7567.0001.001
[4] www.rituals.com/de-de/mag-home-living-tsundoku-the-japanese-art-of-collecting-books.html
[5] www.goodreads.com/quotes/1188146-reading-good-books-is-like-engaging-in-conversation-with-the
[6] Müslim, Zikir, 73.
