Esen rüzgârların etkisiyle savrulan tohum, yolculuğunu tamamlayarak elverişli bir toprağa inişini gerçekleştirirken gri bulutlar havayı kaplamaya başlamıştı. Rahman, eserleri arasında arz-ı endam edecek bu güzel ağaç için zemin hazırlıyor ve tohumun taşınmasından yerleşmesine, besininin tayin edilmesinden büyümesine kadar her aşamayı kudretiyle gerçekleştiriyordu. Her canlının besinini verdiği gibi bu ağacı da suya kavuşturmuş ve filizlenmesini sağlamıştı.
Büyüyen fidan, mevsimi geldiğinde çiçek açmış ve sonrasında da Yaradan’ın izniyle meyve vermişti. Dallarında yaratılan yumurta büyüklüğünde yeşil meyveler, mucizevî nimete ulaşmak için toplanmışlardı. Bu bitki birçok hikmetlere sahip olan ceviz ağacıydı.
Ceviz Ağacı
Bilim dünyasında Juglans olarak da anılmakta olan ceviz ağaçlarının kökeni Orta Asya’ya dayanırken Kuzey ve Güney Amerika, Güney Avrupa, Asya ve Batı Hint Adalarında yetişen, yaklaşık 20 yaprak döken ağaç türünü kapsar.
İyi drenajlı bir toprağa ihtiyaç duyan ceviz ağaçlarının boyları 20 ile 40 metre arasında değişiklik gösterebilmektedir. Meyve verme yaşı beş ile yedi yıl arasında değişebilir.
Sert kabuklara sahip olan ve ekosisteme birçok anlamda katkı sağlayan ceviz ağaçları, yeni habitatların oluşumunda, birçok canlıya ev sahipliği yapmada ve besin üreterek ekosistemin dengesini sağlamakla beraber karbon tutumunda görev alır. Ayrıca meyvesi, sağlık açısından çok büyük önem teşkil eder.[1]
Besin Değerleri
28 gram ceviz; 18 gram yağ (ki bunun 13,4 gramı çoklu doymamış ve 2,5 gramı da tekli doymamış bir diğer deyişle sağlıklı yağlardan oluşur), 3,8 gram karbonhidrat (0,017 g gibi küçük bir oranda nişasta ve 0,7 g şeker de buna dâhil), 1,9 gram lif ve 4,3 oranında protein içerir.[2]
Vitamin ve mineral bakımından da çok zengin olan ceviz, 1 mg sodyum, 125 mg potasyum, 28 mg kalsiyum ve 1 mg demir ihtiva eder.[3] Küçük boyutlu bir meyvenin bu kadar besin değerine sahip olması da insanı bir kez daha tefekküre sürükler.
Faydaları
Sağlıklı bir hayat için diyetlerimizde bulundurmamız gereken en önemli besinler arasında yerini sağlamlaştıran bu güzel meyvenin saymakla bitmeyecek faydası vardır. İçerdiği doymamış yağlar ve polifenoller kalb-damar sağlığı için büyük önem teşkil ederken diyetlerimizdeki karbonhidrat ve doymuş yağ miktarını %30 oranıyla ceviz, fındık vb. ile değiştirdiğimizde kroner kalp rahatsızlıklarını %45 oranıyla önleyebildiğimiz belirtilmiştir.[4]
Kanın pıhtılaşmasını engellemesiyle, kan dolaşımını ve karaciğer fonksiyonlarını düzenlemesiyle, antialerjik özellik göstermesiyle, protein sentezine teşvik etmesiyle ve bağışıklık sistemlerini güçlendirmesiyle tam bir şifa deposu olan cevizin her gün öğünlerimizde yer almasında büyük fayda olduğu tespit edilmiştir.[5]
Halk arasında iyi kolesterol olarak bilinen HDL seviyesini artırdığı ve kötü kolesterol olarak bilinen LDL’i de azalttığı belirlenmiştir.[6] Cevizin kalın bağırsak, göğüs ve prostat kanseri gibi kanser türlerine karşı bir koruma sağladığı ileri sürülmüştür.[7]
Omega-3 bakımından zengin olan ceviz, birçok derde deva olmakta ve farklı tarzlarda vücudun gelişimini, korunmasını ve daha iyi bir hâlde olmasını sağlamaktadır. Kalb ve damar sistemini korumada büyük rol oynayan, anlama ve kavrama kabiliyetini artıran, aynı zamanda astım, eklem ağrıları, şekil bozukluğu ve hareketsizliğe sebep olan romatoid artrit gibi kronik bir hastalıkta ve deri rahatsızlıklarında, tedavi sürecinde kullanılan omega-3, bu meyveyi daha da değerli ve şifalı kılmaktadır. İnsan beyni düzgün bir şekilde çalışabilmek için özellikle omega-3’e ihtiyaç duymaktadır.[8] Belki de cevizin beynin şeklinde olmasının bir hikmeti de budur!
Anne karnındayken yeterince omega-3 ve 6 almayan çocuklarda kalıcı zekâ geriliği görülürken, işitme, görme ve kavrama duyularında da problemler ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca omega-3 eksikliği yaşayan çocukların daha hiperaktif olduğu, öğrenme güçlüğü yaşadığı ve davranış bozukluğu gösterdiği belirtilmiştir.[9]
Sadece meyvesi değil aynı zamanda yaprağı ve kabuğu da hastalıkların iyileştirilmesinde bir vesile olarak kullanılmıştır. Kabuğu; kansızlık ve mide iltihaplarının tedavisinde kullanılmaktadır. Deri iltihaplarında, akne ve yaralarda ceviz yaprağından yararlanılmaktadır.[10]
Aynı zamanda ruh sağlığı, uyku düzenini geliştirme, stres ve depresyon seviyesini azaltma gibi yararlarının olduğu da Avustralya Üniversitesinde yapılan klinik bir çalışmayla tespit edilmiştir.[11]
Yetiştiği Yerler
Cevizin yetiştiği yerlerdeki en yaygın olan hastalıklara dikkat ettiğimizde, Rabbimizin her şeyi yerli yerinde yarattığına bir kez daha şahit oluyoruz. Yetiştiği coğrafyalardaki hastalıklarla cevizin şifa vesile olması, bir kez daha hiçbir şeyin rastgele olmadığını bizlere gösteriyor.
Cevizin içerdiği omega-3 yağ asitleri, diyabet ve kalb-damar rahatsızlıklarını azaltmaya vesile olur. Araştırmalara göre ceviz yemenin tip 2 diyabet hastalığını azalttığı görülmüştür.[12]
Netice
Bizlere bahşedilmiş sayısız nimetlerden sadece bir tanesinde bile bu kadar faydanın olması, bizleri bir kere daha tefekküre sürüklerken Rabbimizin derman bulmamız için bizlere ihsan ettiği vesilelerin farkına varıyoruz. Her derdin bir dermanı olduğuna bir kez daha şahitlik ediyor ve aklımıza gelen, “O hâlde, Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlıyorsunuz?” (Rahman, 55/13). âyetine mukabele ederek, “Hamd ve şükür yalnızca sanadır, Allah’ım.” diyor ve bir kez daha şükür kapısından minnetle geçiyoruz.
Dipnotlar
[1] https://forestry.com/trees/walnut-tree/
[2] https://www.verywellfit.com/walnuts-calories-and-health-benefits-1087494
[3] https://www.eatingwell.com/article/8069681/benefits-of-walnuts/
[4] T. M. Strahan, ”Nuts for Cardiovascular Protection”, Asia. Pac. J. Clin. Nutr. 2004, 13, s. 33.
[5] https://www.forshang.org/012foodnhealth/foodnhealthwalnute.htm
[6] https://news.llu.edu/research/consuming-walnuts-can-lower-cholesterol-reduce-risk-for-heart-disease
[7] W. E. Hardman, ”Dietary walnuts and the prevention of breast cancer”, Nutrition, 2014, 30(6), 697–702.
[8] Muharrem Ergun, Mehmet Sütyemez, “Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı İçin Ceviz”, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 2008, 11(1).
[9] S. Innis, ”Dietary (n-3) fatty acids and brain development”, Journal of Nutrition, 2007, 137(4), 855–859.
[10] Aycan Yiğit, Ümran Ertürk, Mihriban Korukluoğlu, “Fonksiyonel bir gıda: Ceviz”, Bahçe, Mart 2005, 34 (1): 163–169.
[11] https://www.mdpi.com/2072-6643/14/22/4776
[12] https://www.nutraingredients.com/Article/2013/04/04/Walnuts-linked-to-significant-drop-in-diabetes-risk
